مقایسه روش های مختلف قیمت گذاری آب کشاورزی با استفاده از رهیافت برنامه ریزی ریاضی مثبت (مطالعه موردی اراضی پایین دست سد گلستان 1)

منابع آب محدود کشور صرف نظر از تغییرات بین سالی تقریبا ثابت بوده و با افزایش جمعیت و توسعه در ابعاد مختلف، تامین نیازهای آبی با محدودیت های زیادی مواجه می شود. بنابراین باید به دنبال راه کارهای مناسب برای مدیریت تقاضای آب بود. اعمال سیاست هایی، که انگیزه مصرف کنندگان را جهت صرفه جویی و جلوگیری از اتلاف این نهاده با ارزش، بالا ببرد امری بسیار کارساز و مهم می باشد. یکی از این سیاست ها قیمت گذاری منابع آب در بخش کشاورزی می باشد. در این مطالعه به بررسی روش-های مختلف قیمت گذاری آب بر اساس معیارهای مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی پرداخته می شود بدین منظور از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت (pmp) جهت شبیه سازی الگوی کشت اراضی پایین دست سد گلستان (1) شهرستان گنبدکاووس در حالت اجرای روش های مختلف قیمت گذاری آب نظیر قیمت گذاری سطحی، حجمی و ترکیبی استفاده شد، سپس بهترین روش براساس شاخص های مذکور با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و (topsis)انتخاب گردید. در این مطالعه داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای گردآوری و تعداد 20 سناریو (5 سناریو سطحی، 5 سناریو حجمی و 10 سناریو ترکیبی)مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان می دهد با افزایش قیمت آب سطح زیر کشت محصولات آبی کاهشو سطح زیر کشت محصولات دیم، افزایش می یابد و هندوانه آجیلی تابستانه به دلیل آب بر بودن و سود ناخالص کم در بیشتر سناریو ها از الگوی کشت حذف شده است. با افزایش قیمت آب سود، اشتغال و مقدار آب مصرفی کاهش و شاخص پایداریکود نیتروژن و کود فسفات افزایش یافته است. روش قیمت گذاری آب به روش حجمی(قیمت هر متر مکعب آب 300 ریال) رتبه نخست را به خود اختصاص داد.